Rybka

 Przyrodnicy oceniają posiadanie przez istoty żywe samoświadomości własnego istnienia przez test lustra. Jeśli stworzenie widzące swe odbicie w lustrze rozumie, że to jest odbicie jej samej – a nie inne stworzenie swojego rodzaju – to ma świadomość bycia sobą samą. Do stworzeń z samoświadomością należą inteligentne zwierzęta takie jak niektóre małpy, słonie, świnie, delfiny, ptaki krukowate.

 Ostatnio odkryto jednak rybkę, która również pozytywnie przechodzi test lustra. Rybka wargatek sanitarnik ma wrodzoną skłonność do żerowania w specyficzny sposób: jak pielęgniarz oczyszcza ona większe ryby z pasożytów jakie przywarły do ich skóry, bezbłędnie identyfikując znajdujące się na ich ciałach dzyndzelki jako zanieczyszczenia. Umożliwiło to wymyślenie doświadczenia, na sprawdzenie co rybka myśli o swym odbiciu w lustrze.

 Na „czole” rybki, w miejscu którego nie mogła ona zobaczyć inaczej niż w lustrze, nałożono kropkę farbki, i pozwolono jej popłynąć przed lustro zanurzone w akwarium. Rybka zobaczyła swe odbicie, zawróciła ku piaszczystemu dnu, trąc łebkiem o dno oczyściła się z farbki, popłynęła obejrzeć się w lustrze, i kiedy zobaczyła, że jest już czysta, wróciła do swego zwykłego życia.

 Istotą rzeczy jest oczywiście nie to, że rybka jest czyścioszkiem, ale że swój obraz w lustrze zidentyfikowała jako siebie. Gdyby tego nie rozumiała, próbowałaby oczyścić „tą w lustrze” z przyklejonej do niej nieczystości.

 Dziś licealiści poznają przypadek tej rybki, a dla starszych to novum. Dzisiejszych licealistów za parę lat czekają odkrycia kwestionujące dzisiejszy stan wiedzy. I dobrze – niech nie opuszczają nas niepewność i zdziwienie.

 AD

 PS. Przypominamy tekst o upadku teorii Darwina.

Stefan Meyer: informatyka podważyła teorię Darwina | Czas Garwolina